Zakelijke gegevens.
Titel: De donkere kamer van Damokles.
Auteur: Willem Frederik Hermans.
Genre: Roman
Eerste druk: november 1958
Mijn druk: de 47e, november 2012
Uitgeverij: G.A. van Oorschot
Aantal pagina’s: 318
Kaft: groen, met de titel en naam van de auteur erop.
Recensies:
Samenvatting:
Nog een handige link:
Willem Frederik
Hermans.
Geboren: 1 september 1921 te Amsterdam.
Overleden: 27 april 1995 te Utrecht.
Willem Frederik Hermans is
een belangrijke schrijver in de Nederlandse literatuur geweest. Hij behoorde
met Harry Mulisch en Gerard Reve tot de drie belangrijkste schrijvers van na de
oorlog. Ze worden samen ook wel genoemd als ‘de grote 3’. Hij stond zijn hele
jeugd in de schaduw van zijn zus, daarom had hij een hekel aan haar. Toen hij
18 was en de 2e wereldoorlog begon, pleegde zijn zus en zijn neef
zelfmoord die samen een geheimen relatie hadden. Z’n relatie tussen neef en
nicht komt ook in het boek terug. De oorlog en de dood van zijn zus versterkte
zijn mening dat de wereld chaotisch is. De belangrijkste zin in zijn romans
zijn vaak het belangrijkst, en onthullen het hoofdthema; zo ook in ‘De donkere
kamer van Damokles’.
Blog opdracht.
‘Je bespreekt drie interessante
zaken en je legt er van één uit hoe het zit.’
Het meest interessante stukje
van het boek vind ik de eerste zin. Net zoals in vele boeken van Willem
Frederiks Hermans, is de eerste zin de belangrijkste zin van het boek en geeft
het vaak het thema weer. De zin luidt: ‘… Dagenlang zwierf hij rond op zijn vlot,
zonder drinken.’ Het thema dat
je hieruit zou kunnen opmaken is
eenzaamheid. Als je het boek hebt gelezen, dan klopt dit thema wel.
Henri Osewoudt is een
onzekere man en wordt vaak afgewezen; zo ook voor het leger. Hij wil graag een
held zijn in de oorlog en wil het verzet helpen, maar hij is eenzaam. Via meneer Dorbeck ( die erg op Henri lijkt,
maar wel een dappere held is) lukt het Henri nu wel om te helpen in het verzet.
Hij denkt dat hij zich tegen de Duitsers verzet, maar aan het einde blijkt dat
anders. Dorbeck blijkt een landverrader te zijn en Henri heeft hem geholpen.
Hij kan zijn onschuld bewijzen (Henri wordt aangezien als Dorbeck), maar de
foto, die het bewijs is, is mislukt. Hierin is hij ook eenzaam, omdat niemand
hem gelooft, hij de enige is die Dorbeck
kent en hij de enige is die zijn bestaan kan bewijzen. De foto is mislukt,
omdat de kamer waarin de foto ontwikkeld werd niet helemaal verduisterd was. Vandaar
ook de titel: De donkere kamer van Damokles.
‘… Dagenlang zwierf hij rond op zijn vlot, zonder
drinken. Hij stierf van dorst want het water van de oceaan was zout. Hij haatte
her water dat hij niet drinken kon. Maar toen de bliksem in zijn vlot sloeg en
het vlot in de brand vloog, schepte hij dat gehate water met zijn handen op, om
te proberen de brand te blussen!
De onderwijzer begon zelf het eerst te lachen, de klas
lachte tenslotte ook mee.’
De eerste alinea van het
boek, en voor de zin erna zijn heel belangrijk. Willem Frederik Hermans laat
namelijk het gebrek aan medeleven zien. De eerste alinea laat zien dat de mens
er alles aan doet om zichzelf in leven te houden. Iets dat diep in de mens zit
opgesloten. Maar de zin daarna laat gelijk het gebrek aan medeleven zien. De juf
leest een filosofisch voor over een man die eenzaam is en in uiterste pogingen
probeert zijn leven te redden, met het water dat hij haat. Nu het verhaal klaar is, lacht de juf hart om
het verhaal en geeft het slechte voorbeeld aan de klas, die het dan ook
kopieert. Ze hebben geen medeleven met de schipbreukeling, maar lachen hem hard
uit!
Osewoudt is in de roman
degene op het vlot. Aan het eind van het boek wordt dat duidelijk. In de slotscène
drijft hij op zijn eigen bloed, nadat hij in een vluchtpoging is neergeschoten.
De bewaker zegt: “het is evengoed een smeerboel”. Dit zegt genoeg over het
gebrek aan medeleven. Nadat ze een onschuldige gevangene hebben neergeschoten
is het enige waaraan ze denken dat het toch al een smeerboel is.
Ook vind ik de relatie tussen
Osewoudt en zijn nicht Ria een interessant onderwerp, omdat dit ook in het privéleven
van Willem Frederik Hermans een rol speelde. De zus van Hermans heeft aan het
begin van de tweede wereld oorlog zelfmoord gepleegd met haar neef. Ze hadden
namelijk samen een geheime relatie.
